Nieważność umowy bez możliwości podzielenia klauzuli niedozwolonej.

Sąd Okrę­go­wy w Kra­ko­wie I Wydział Cywil­ny (SSO Wal­de­mar Żurek) po roz­po­zna­niu w dniu 6 lip­ca 2023 r. w Kra­ko­wie na posie­dze­niu nie­jaw­nym spra­wy z powódz­twa Klien­tów Kan­ce­la­rii prze­ciw­ko Ban­ko­wi BPH Spół­ce Akcyj­nej z sie­dzi­bą w Gdań­sku usta­lił, że umo­wa kre­dy­tu hipo­tecz­ne­go zawar­ta pomię­dzy nimi a GE Money Ban­kiem Spół­ką Akcyj­ną z sie­dzi­bą w Gdań­sku, jako poprzed­ni­kiem praw­nym stro­ny pozwa­nej Ban­ku BPH Spół­ki Akcyj­nej z sie­dzi­bą w Gdań­sku – jest nie­waż­na oraz zasą­dził od pozwa­ne­go na rzecz powo­dów całość docho­dzo­nych przez nich roszczeń.

Wska­zy­wa­na przez Kan­ce­la­rię pod­sta­wa nie­waż­no­ści umo­wy wyni­ka­ła przede wszyst­kim z zawar­cia w umo­wie klau­zul indek­sa­cyj­nych, a kon­kret­nie z upraw­nie­nia ban­ku do jed­no­stron­ne­go kształ­to­wa­nia kur­sów, według któ­rych nastę­po­wa­ło prze­li­cza­nie kwot kre­dy­tu do wypła­ty i według któ­rych następ­nie prze­li­cza­no raty spłaty.

W sto­sun­kach pomię­dzy ban­kiem a kon­su­men­ta­mi zasa­dy współ­ży­cia spo­łecz­ne­go naka­zu­ją, aby bank, będą­cy sil­niej­szą stro­ną sto­sun­ku praw­ne­go i pod­mio­tem cie­szą­cym się zaufa­niem publicz­nym ze wzglę­du na jego eko­no­micz­ną i praw­ną pozy­cję, w spo­sób peł­ny i rze­tel­ny infor­mo­wał kon­su­men­tów o wszel­kich ryzy­kach powią­za­nych z ofe­ro­wa­ny­mi pro­duk­ta­mi finan­so­wy­mi, tak aby kon­su­ment mógł pod­jąć racjo­nal­ną i nale­ży­cie prze­my­śla­ną decy­zję o sko­rzy­sta­niu z dane­go pro­duk­tu finansowego. 

Z uwa­gi na tę dys­pro­por­cję ryzy­ka zawar­tą umo­wę uznać nale­ży za sprzecz­ną z zasa­da­mi współ­ży­cia spo­łecz­ne­go i przez to nie­waż­ną. Umo­wa w ten spo­sób ukształ­to­wa­na naru­sza też zasa­dę art. 353¹ k.c., któ­ry sta­no­wi, że stro­ny zawie­ra­ją­ce umo­wę mogą uło­żyć sto­su­nek praw­ny według swe­go uzna­nia byle­by jego treść lub cel nie sprze­ci­wia­ły się wła­ści­wo­ści sto­sun­ku usta­wie, ani zasa­dom współ­ży­cia spo­łecz­ne­go. W niniej­szej umo­wie stro­na sil­niej­sza, czy­li bank zosta­ła upo­waż­nio­na do jed­no­stron­ne­go okre­śle­nia kur­su walu­ty bez żad­ne­go ogra­ni­cze­nia ryzy­ka dla kre­dy­to­bior­ców, co trud­no uznać za dzia­ła­nia zgod­ne z zasa­da­mi współ­ży­cia społecznego.

Nie­za­leż­nie od powyż­sze­go, Sąd uznał, że umo­wę kre­dy­tu zawar­tą mię­dzy stro­na­mi moż­na uznać za nie­waż­ną rów­nież ze wzglę­du na przy­zna­nie sobie przez bank jed­no­stron­nej kom­pe­ten­cji do swo­bod­ne­go usta­la­nia kur­sów przyj­mo­wa­nych do wyko­na­nia umo­wy w połą­cze­niu z efek­tem nie­ogra­ni­czo­ne­go ryzy­ka nad­mier­ne­go wzro­stu kur­su fran­ka obcią­ża­ją­ce­go tyl­ko powo­dów, co pro­wa­dzi do wnio­sku, że posta­no­wie­nia te są sprzecz­ne z dobry­mi oby­cza­ja­mi i naru­sza­ją rażą­co inte­re­sy powo­dów w rozu­mie­niu art. 385¹ § 1 k.c. oce­nia­ne na datę zawar­cia umo­wy, a usu­nię­cie tych posta­no­wień z umo­wy i anek­su oraz pozo­sta­wie­nie ich jako umo­wy o kre­dyt zło­tów­ko­wy z opro­cen­to­wa­niem jak przy kre­dy­cie indek­so­wa­nym, było­by zmia­ną tre­ści umo­wy i nie­upraw­nio­ną inge­ren­cją sądu w treść sto­sun­ku prawnego.

Wyrok jest nie­pra­wo­moc­ny, sygn. akt: I C 2388/22.