Sąd Okręgowy w Zamościu, I Wydział Cywilny (Dariusz Krzysiak) po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2023 r. w Zamościu na rozprawie sprawy z powództwa Klientów Kancelarii przeciwko Bankowi BPH S.A. w Gdańsku o zapłatę na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Zamościu z dnia 30 czerwca 2023 r., sygn. akt: I C 221/21
I. oddalił apelację;
II. zasądził od Banku BPH S.A. w Gdańsku na rzecz Klientów Kancelarii zwrot kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy podzielił w całości i przyjął za własne stanowisko Sądu I instancji. Uznał, że sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego (tu denominowanego) do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu.
Z kolei „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznaczało nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyrażało się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.
Według zapisów umowy pozwany w sposób jednostronny ustalał kurs franka, a kurs ten miał decydujące znaczenie na określenie wysokości kredytu po przeliczeniu kwoty umówionej w CHF na PLN. Konsumenci nie znali mechanizmu określania kursu waluty. Z umowy nie wynikało w jaki sposób tworzone są tabele, nie mogli więc samodzielnie obliczyć wysokości swego zobowiązania w złotówkach.
Wyeliminowanie postanowienia określającego sposób obliczenia kwoty kredytu w PLN (klauzuli przeliczeniowej) pozbawiało umowę elementu koniecznego z art. 69 ust. 2 pkt. 2 prawa bankowego w ówczesnym brzmieniu. Nie było możliwe ustalenie, jaką kwotę w PLN bank ma wypłacić powodom, a tylko w PLN mógł spełnić swoje świadczenie. Nie było też możliwe ustalenie, jaką kwotę w PLN kredytobiorcy mają uiszczać z tytułu spłat poszczególnych rat kapitałowo-odsetkowych.
Sąd krajowy nie może zastąpić nieuczciwego postanowienia umownego, dotyczącego kursu wymiany, przepisem dyspozytywnym prawa krajowego, jeżeli takiemu rozwiązaniu sprzeciwia się konsument. Żądając przestankowo stwierdzenia nieważności umowy powodowie w sposób jednoznaczny wyrazili sprzeciw takiemu rozwiązaniu.
Na marginesie warto wspomnieć, że już w literaturze prawniczej okresu międzywojennego podkreślano niedopuszczalność dowolnego ustalania przez jedną ze stron umowy wysokości świadczenia własnego i drugiej strony, przy czym pogląd ten powtórzony został w orzecznictwie Sądu Najwyższego w latach 90., a bank korzystający z wyspecjalizowanej obsługi prawnej nie powinien mieć trudności z dotarciem do tych stanowisk przed zawarciem umowy.
Wyrok jest prawomocny, sygn. akt: I Ca 451/23.